Qeveria shqiptare ka humbur në arbitrazhin ndërkombëtar përballë bashkimit të shoqërive Copri dhe AKTOR dhe duhet t’iu paguajë atyre një shumë rreth 45 milionë dollarë.
Vendimi final është dhënë në 1 shtator nga tre përfaqësuesit e përzgjedhur Willem Van Baren si President dhe Eduardo Silva Romero e Peter Rees QS si co-arbitra ndërkohë që është zbardhur tashmë i plotë.
Në një parashtrim me mbi 361 faqe të çështjes në fund nga Gjykata është dhënë vendimi se pala e paditur, në këtë rast Shqipëria duhet t’i paguajë paditësve tre detyrime. Dy të lidhura me segmentet rrugore sipas faturave të pretenduara dhe një me shpenzimet e arbitrazhit.
Vendimi i Gjykatës
Në fund të vendimit gjykata ka bërë një përmbledhje ku ka sqaruar detyrimet e secilës palë.
“Në bazë të fakteve dhe të dhënave ligjore të paraqitura më sipër Gjykata vendos, në përputhje me rregullat ligjore vendimin final të mëposhtëm:
1) Gjykata vlerëson se ka juridiksion për të dëgjuar dhe vendosur mbi kërkesën e Paditësve për lehtësim deklarativ dhe për të dëgjuar dhe përcaktuar kërkesën e Paditësve për lehtësim monetar për aq sa i kërkon Gjykatës që të urdhërojë Palën e Paditur që të bëjë pagesa tek Paditësi i Parë;
(2) Gjykata deklaron se “Vendimi për Zgjidhjen e Mosmarrëveshjeve me Mirëkuptim (” ADRB “)” i datës 9 Tetor 2017 në lidhje me Segmentin 1 dhe “Vendimi i Bordit për Zgjidhjen e Mosmarrëveshjeve me Mirëkuptim (” ADRB “)” i 7 Shtatorit 2017 në lidhje me Segmentin 3 janë përfundimtare dhe të detyrueshëm për të Paditurin;
(3) Gjykata urdhëron që Pala e Paditur t’i paguajë menjëherë Paditësit të Parë:
(a) një shumë prej 25,220,016,37 USD siç përcaktohet në Vendimin e Segmentit 1 të 9 Tetorit 2017 që u rrit me 5,044,003,27 USD prej 20% TVSH, pra një shumë totale prej 30,264,019.64 USD; dhe
(b) një shumë prej 11,665,552.31 USD siç përcaktohet në Vendimin e Segmentit 3 të 7 Shtatorit 2017 që u rrit me 2,333,110.46 USD prej 20% TVSH, pra një shumë totale prej 13,998,662.77 USD.
(4) Pala e Paditur do të bartë shpenzimet e arbitrazhit të fiksuara nga Gjykata në shumën 593,000 USD dhe i Padituri për këtë arsye do t’i paguajë Paditësit të Parë 261,556.75 EUR si rimbursim për pjesën e Paradhënies së Paditësve ndaj tarifave administrative të Gjykatës IÇ dhe tarifave dhe shpenzimeve të Gjykatës;
(5) I padituri do t’i paguajë Paditësit të Parë 161,524,38 EUR si rimbursim i kostove ligjore dhe shpenzimeve të tjera që i janë shkaktuar Paditësit në këtë arbitrazh; dhe
(6) Të gjitha kërkesat dhe pretendimet e tjera dhe të mëtejshme refuzohen” thuhet në vendim.
Çështja e Copri dhe Aktor, përplasja me qeverinë shqiptare
Ndërtimi i autostradës Tiranë-Elbasan që nisi qysh në kohën e qeverisjes Berisha u shoqërua për më shumë se një dekadë me problematika. Fillimisht kur u prokurua ndërtimi i projektit grekët e AKTOR fituan të vetëm ndërtimin e tunelit i cili rezultoi me një kursim të dukshëm në raport me fondin limit të parashikuar në atë kohë për ndërtimin.
Më pas ndërtimi i dy loteve të tjera nga rreth rrotullimi i TEG deri në hyrje të tunelit dhe lotit 3 nga dalja e Tunelit në Elbasan u fitua nga bashkimi i kompanive Copri dhe AKTOR. Përgjatë zbatimit të projektit ndodhën një sërë problematikash me rrëshqitjen e dherave një herë në Ibë dhe më pas rënie shkëmbinjsh në Mamël.
Ndodhitë rritën kostot e autostradës që fillimisht u prokurua me një vlerë 312 milionë USD por që sipas qeverisë Rama që ndoqi edhe punimet përfundimtare kostoja shkoi deri në 450 milionë USD. Përgjatë zbatimit të projektit përplasjet mes qeverisë dhe AKTOR nuk ishin të pakta.
Kompania pretendonte se pagesat nuk bëheshin në kohë ndërkohë që qeveria fajësonte kompaninë për zvarritje të punimeve përtej afatit. Ndërhyrja e fundit në fshatin Mamël u bë nga një kompani tjetër ndërkohë që kompanisë nuk ju bënë disa pagesa.
Kjo situatë e tensionuar bëri që në vitin 2018 kompania AKTOR të dërgonte çështjen në arbitrazhin ndërkombëtar duke pretenduar 44 milionë USD dhe po kaq të fitojnë tashmë sipas vendimit të fundit. /N.Maho/MONITOR
