Fluturimi në hapësirë gjithmonë ka ngjallur interes të madh. Për njerëzit që marrin pjesë në ekspedita të tilla sigurisht që është një përvojë e paharrueshme, prandaj fluturimet tregtare po bëhen shumë të popullarizuara.
Por, përkundër magjepsjes, nuk flitet shumë për mënyrën se si një udhëtim i këtij lloji ndikon në trupin e njeriut dhe çfarë pasojash mund të sjellë. Mësoni historinë e Scott Kelly, i cili kaloi 340 ditë në hapësirë, duke u bërë kështu mbajtësi i rekordit midis astronautëve amerikanë.
Çfarë ndryshimesh dramatike kanë ndodhur në trupin e tij pas këtij misioni gati një vjeçar? Cila ishte më e vështira për të pas kthimit në Tokë? Si ishte jeta në hapësirë? Dhe çfarë këshilla ka ai për ata që janë të izoluar, një ngjarje që ai vetë e përjetoi dhe që secili prej nesh duhej të përballej në këtë kontekst të një pandemie?
Scott Kelly lindi më 21 shkurt 1964 në Orange, New Jersey. Ai lindi së bashku me vëllain e tij binjak, Mark, i cili u bë një astronaut si ai, por do të flasim për këtë më vonë. Në shkollën e mesme, Scott punoi si teknik i shpëtimit mjekësor, ndërsa në kolegj ai dëshironte të punonte në aviacionin detar, shkruan meganews.al. Ai studioi në Kolegjin Detar të Universitetit Shtetëror të New York-ut dhe pas diplomimit u emërua Ensign, një nga gradat më të ulëta në Marinën e Shteteve të Bashkuara.
Ai më pas u diplomua nga shkolla e aviacionit Stacioni Ajror Detar Pensacola dhe u zgjodh për të fluturuar me avionë. Si pilot, ai fluturoi më shumë se 8,000 orë në krye të më shumë se 40 llojeve të avionëve dhe bëri rreth 250 aksione aeroplanmbajtëse. Në karrierën e tij ai arriti gradën e kapitenit në Marinën e Shteteve të Bashkuara. Dhe ka ende shumë më tepër në këtë histori emocionuese.
Në 1995 Kelly dhe vëllai dolën vullnetarë për astronautët e NASA-s. Ata u zgjodhën si kandidatë në 1996 si të afërmit e parë në historinë e agjencisë. Në Dhjetor 1999, Scott filloi udhëtimin e tij të parë hapësinor për të marrë pjesë në misionin Discovery të anijes. Në total, mori pjesë në katër misione hapësinore, nga të cilat i fundit zgjati më shumë se një vit dhe është regjistruar në historinë e fluturimeve hapësinore.
Misioni, i cili filloi në 27 Mars 2015 dhe përfundoi në 2 Mars 2016, ishte thjesht i natyrës shkencore. Scott Kelly dhe rusi Mikhail Kornijenko, në bordin e Stacionit Hapësinor Ndërkombëtar ISS, bënë udhëtimin e tyre për të hetuar se çfarë ndryshimesh ndodhin në trup gjatë një fluturimi të gjatë në kushtet e mikrogravitetit. Rezultatet e këtyre vëzhgimeve ishin për të përcaktuar nëse në të ardhmen një person do të jetë në gjendje të shkojë në Mars.
Një aspekt i rëndësishëm këtu ishte fakti që Kelly kishte një vëlla binjak, i cili në atë kohë qëndroi në Tokë dhe gjithashtu iu nënshtrua kërkimeve. Trupat e tyre ishin aq të ngjashëm sa ishte e mundur të bëhej një analizë krahasuese sesi trupi i Scott ndryshoi pas gati një viti në mision. Kërkimi ishte një material i rëndësishëm shkencor, kështu që u deshën gati tre vjet për të zhvilluar rezultatet.
Tani e dimë që qëndrimi në hapësirë për kaq shumë kohë ka shumë efekte të pafavorshme, të cilat gjithashtu astronauti i përshkroi në librin e tij me titull “Qëndresa”. Atëherë, me çfarë merrej astronauti dhe çfarë problemesh shëndetësore kishte kur u kthye në Tokë? Rrezatimi duket të jetë një nga kërcënimet më të mëdha për trupin. Siç e pranoi vetë Kelly, gjatë qëndrimit të tij në hapësirë, ai mori një dozë ditore rrezatimi të barabartë me 10 rrezet X në gjoks.
Fatkeqësisht, kjo mund të kontribuojë në zhvillimin e kancerit në trupin tuaj në të ardhmen. Scott, kur u kthye nga misioni, gjithashtu iu desh të luftonte të përzierin famëkeq. Në librin e tij, ai e përshkroi atë me citatin e mëposhtëm:
“Unë flija vetëm disa orë dhe u ndjeva i çmendur. Zgjimi i ri është i vështirë, është e vështirë për mua t’i tregoj të fejuarës sime si ndihem. Tani jam lodhur shumë nga të përzierat, ethet , dhe dhimbja është edhe më e fortë. Nuk është ajo që kam provuar pas misionit tim të fundit, është shumë më keq “.
“Më në fund do të telefonoj të fejuarën time. Ajo është mërzitur nga mënyra se si tingëllon zëri im. Ajo pyet veten se çfarë po ndodh, dora e saj është në shpatullën time, në ballin tim duke marrë temperaturën time. Lëkura e saj është ftohtë, por është vetëm sepse jam duke marrë flakë. Duhet të them se nuk ndihet aspak mirë “.
Ç’është më e keqja, gjendja e mungesës së peshës gjithashtu ka shumë efekte negative në muskujt dhe nyjet, pasi ato konsumohen para kohe. Scott shkroi se kur u përpoq të ngrihej, ai e bëri këtë në faza, fillimisht u zgjat për në buzë të shtratit, pastaj u ul dhe vuri këmbët në dysheme dhe u ngrit. Por kur e kapi një ngërç, ai nuk mund ta duronte dhimbjen, shkruan meganews.al.
Ndihej sikur i kishte dalë gjak nga këmbët. Ai pranoi se ishte një ndjenjë e tmerrshme.Problemet e këmbëve nuk u ndalën këtu pasi ato ishin gjithashtu të mpira dhe të ënjtura në kyçet e këmbëve. Sipas përshkrimeve të astronautit, dukej sikur indet në këmbët e tij ishin duke u ënjtur.
Kjo, natyrisht, shkaktoi telashe të mëdha në ecje dhe lëvizja përpara ishte mjaft përpjekje. Por kjo nuk është e gjitha, Sam zbuloi se kur ai shikoi këmbët e tij, ata dukeshin si cungje të çuditshëm, e jo si gjymtyrët e tij. Gjithashtu, kur prekte kyçet e këmbëve të tij ai nuk i ndjente kockat nën lëkurën e tij. Një problem tjetër që u shfaq ishte një çrregullim i lëkurës, një skuqje e dhimbshme.
Sipas rrëfimit të Kelly, ajo u shfaq në shpinë, këmbë, kokë dhe qafë, e cila është vendi ku trupi i tij mbështetej në shtrat. Në librin e tij, Scott e krahasoi atë me fillimin e një alergjie që nuk do të zhdukej ose si e pickuar nga një tufë bletësh. Të jesh pa peshë për më shumë se një vit gjithashtu e bën jashtëzakonisht të vështirë të mësohesh përsëri me gravitetin e tokës dhe sjell me vete jo vetëm dhimbje dhe marramendje të jashtëzakonshme. Kelly pranoi se të gjitha nyjet dhe muskujt protestuan ndërsa ndjente përsëri gravitetin e Tokës.
Sikur kjo të mos mjaftonte në trupin e Kelly, kishte edhe ndryshime të tjera të tilla si ndryshimet në përbërjen e baktereve të zorrëve. Sidoqoftë, kjo nuk është një surprizë e madhe, pasi stacioni hapësinor ka një mjedis tjetër dhe astronautët ndjekin një dietë të ndryshme nga ajo që janë mësuar këtu në tokë. Gjatë fluturimit, madhësia e telomereve, domethënë skajet e kromozomeve, gjithashtu ishte rritur, ndoshta për shkak të një diete të rreptë dhe trajnimeve të gjata në stacionin hapësinor.
Pas kthimit të Kelly në Tokë, disa portale të Internetit gjithashtu shkruan për ndryshimet gjenetike që ndodhën në trupin e tij, duke përmendur krahasimet me rezultatet e vëllait të tij binjak. Lajmi ishte se kodi gjenetik i astronautit kishte ndryshuar me 7%. Por sipas shkencëtarëve, nëse kjo do të kishte ndodhur në të vërtetë, një specie krejtësisht e ndryshme do të ishte kthyer në planetin Tokë, shkruan meganews.al.
Transformimet e vetme gjenetike që ndodhën në trupin e Scott kishin të bënin më shumë me shprehjen e gjeneve, pra me një ndryshim në mënyrën e funksionimit dhe reagimit të gjeneve.
Kjo nuk është e gjitha. A ka akoma më shumë? Sigurisht! Siç mund ta shihni, një qëndrim i gjatë në stacionin hapësinor shkakton pasoja serioze dhe prek ndjeshëm trupin e njeriut.
Sidoqoftë, nuk mund të harrojmë një çështje tjetër të rëndësishme, që është vetmia dhe izolimi të cilit i nënshtrohen astronautët. Izolimi që kemi përjetuar kohët e fundit nuk është asgjë krahasuar me një vit vetmie në hapësirë. Dhe kjo gjithashtu ndikon ndjeshëm në psikikën dhe sistemin nervor të njeriut.
Sigurisht, mediat sociale u treguan mjaft të dobishme për t’u lidhur me njerëzit e tjerë.
Scott Kelly u bë një yll i vërtetë në Facebook dhe në Twitter gjithashtu, duke postuar raporte të qëndrimit të tij dhe detaje të jetës së tij të përditshme në stacionin hapësinor. Zemrat e tifozëve u pushtuan gjithashtu nga imazhet spektakolare nga hapësira dhe nga sensi i tij i humorit, shkruan meganews.al. Një admirues i madh i astronautit doli të ishte vetë Barack Obama dhe mediat e bënë të famshme bisedën e tyre të përbashkët në Twitter.
Obama shkroi: “Hej Kelly, unë i dua këto foto. A ke rastisur të shikosh nga dritarja dhe të fanatikohesh?”
Kelly iu përgjigj, “Z. President, unë kurrë nuk çuditem. Në qoftë se presidenti nuk më bën një pyetje përmes Twitter.”
Pasi u kthye në tokë, gazetarët e pyetën Kelly se cilat mënyra të tjera kishte për të trajtuar izolimin shoqëror për kaq gjatë.
Në një intervistë për New York Times astronauti tha:
“Edhe nëse nuk shkruan një libër më vonë, shënimi i ditëve të tua do ta bëjë më të lehtë për t’i vënë përvojat e tua të përditshme.
Sipas tij, është gjithashtu e rëndësishme të gjesh një pasion që të jep kënaqësi dhe në të cilin mund të zhvillohesh çdo ditë. Mund të jetë duke luajtur një instrument ose duke lexuar libra. Scott gjithashtu inkurajoi njerëzit të bënin çdo lloj ushtrimi gjatë izolimit.
Në të njëjtën kohë, Kelly pranoi se ajo që i mungonte më shumë për hapësirën ishte kontaktimi me natyrën dhe dalja jashtë.
Edhe pse ai dhe ekuipazhi i tij gjithashtu gjetën një mënyrë për të dëgjuar regjistrime të zogjve që këndonin, zhurmën e pemëve dhe gumëzhitjen e mushkonjave, në stacion ata madje filluan të rritnin lule. Kjo është gjëja më e rëndësishme pasi që sipas hulumtimit të kryer, kontakti me natyrën ka një ndikim pozitiv në shëndetin fizik dhe mendor.
